İCRA TAKİBİNDE ALACAKLININ KORUNMASI İÇİN UYGULANAN DAVA TÜRLERİ -I-

Ara 30, 2020

 

İcra takibinde alacaklının korunması adına uygulanan çeşitli dava türleri bulunmaktadır. Alacaklının dönüştürme davası, İİK. 121.maddeye göre ( vekil aracılığıyla yetki alınarak) ortaklığın giderilmesi davası ve şirket hissesi haczi bu dava türlerinden birkaçıdır. Bugün ki yazımızda ‘alacaklının dönüştürme davasını’ ele alacağız.

ALACAKLININ DÖNÜŞTÜRME DAVASI (TMK M.210)

Mal ortaklığı rejimini kabul eden eşlerden birine karşı icra takibinde bulunan alacaklının Mal Ortaklığı Rejimini dönüştürme davası açma hakkı vardır. Cebri icra nedeniyle mal ayrılığına dönüşün söz konusu olduğu hallerde, davacı yan, alacaklının tatmin edildiğini mahkemede kanıtlamışsa hakim mal ortaklığının yeniden kurulmasına karar verebilir.

ALACAKLININ DÖNÜŞTÜRME DAVASI AÇABİLMESİ İÇİN KOŞULLAR;

a-) Eşler arasında mal ortaklığı rejimi bulunmalıdır.

Diğer seçilebilir rejimi kabul eden eşlerden birine karşı icra takibinde bulunan alacaklı dönüştürme davası açamaz. Kural mal rejiminde (edinilmiş mallara katılma rejimi) ise eşlerden birinin alacaklısına dönüştürme davası açma olanağı verilmemiştir. Kural mal rejiminde borçlu eşin tasfiye sonucu katılma alacağı ve değer artış payı alacağının oluşacak olması beklenen hak sayılır. Bu hakkın muaccel alacak haline çevrilmesine izin verilmemiştir. Yani alacaklı kural mal rejiminde sadece borçlu eşin mülkiyetindeki mallarla yetinecektir.

b-) Eşlerden birine karşı icra takibinde bulunulmalıdır.

Alacaklının dönüştürme davası açabilmesi için eşlerden herhangi birine karşı icra takibinde bulunmuş olması gereklidir.

c-) Alacaklı haczin uygulanmasından zarar görmelidir.

İcra takibinde bulunan alacaklı, haczin uygulanmasında zarara uğradığını kanıtlamalıdır. Haczin uygulanmasına rağmen alacaklı alacağını tamamen alamamışsa alacaklının zarar gördüğünden söz edilebilir. Haciz tutanağı ya da  aciz vesikası kanıtlama aracıdır.

USUL HÜKÜMLERİ

GÖREV; Alacaklı tarafından açılan dönüştürme davasında aile mahkemesi görevlidir(TMK M.210 F.I). 4787 SK. M. 2.f.II hükmüne göre aile mahkemesi kurulamayan yerlerde ise TMK. M. 118-395 kapsamına giren dava ve işlere,  Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenen Asliye Hukuk Mahkemesince bakılacaktır.

YETKİ; TMK.M.210 F.III hükmüne göre alacaklı tarafından açılan dönüştürme davası hakkında icra takibinde bulunulan borçlunun yerleşim yeri mahkemesinde açılmalıdır. Bu yetki kuralı, kesin yetki kuralı niteliğinde olduğundan HMK M.6 hükmünde yer alan genel yetki kuralını ortadan kaldırmaktadır.

Görev ve yetkinin birlikte gündeme gelmesi halinde öncelikle görev konusunun incelenmesi gerekir. Yetki hakkında görevli mahkemece hüküm kurulmalıdır. Yetkiye yönelik ilk itiraz, mahkemece öncelikle ve esasa girilmeden hadise şeklinde incelenerek sonuçlandırılmalıdır.

DAVACI-DAVALI

Kural olarak borçlu eşe karşı icra takibinde bulunan ve haczin uygulanmasında zarar gören alacaklı dönüştürme davası açabilir. Davacı vesayet altında ise adına dava açılabilmesi için vesayet makamınca vasiye izin verilmesi zorunludur.

TMK.M.210 F.II hükmüne göre alacaklının istemi her iki eşe de yöneltilmelidir. Eşler arasındaki mal ortaklığı rejiminin sona ermesi yalnız borçlu eşi değil de, diğer eşi de ilgilendirdiği için, dönüştürme davasında dava her iki eşe de yöneltilmelidir.

YARGILAMA USULÜ

Alacaklının dönüştürme davası mahkemece re’sen delil toplamayı gerektiren bir dava türü değildir. Alacaklının dönüştürme davası, çekişmesiz yargı işi olup işin niteliğine de uygun düştüğü için basit yargılama usulünün uygulanmasını gerektirir. 

Dolayısıyla taraflar cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçesi veremezler. Taraflar dilekçeleri ile birlikte, tüm delillerini açıkça ve hangi vakıanın delili olduğunu da belirterek bildirmek; ellerinde bulunan delillerini dilekçelerine eklemek ve başka yerlerden getirilecek belge ve dosyalar için de bunların bulunabilmesini sağlayan bilgilere dilekçelerinde yer vermek zorundadır. İddianın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı dava açılmasıyla; savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı cevap dilekçesinin mahkemeye verilmesiyle başlar.

SONUÇLARI

TMK.m.225 f.II maddesine göre alacaklı tarafından açılan dönüştürme davası sonucunda mal ayrılığına geçilmesine karar verildiğinde, eşlerin o ana kadar tabi oldukları mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer.

Önceki mal rejiminin tasfiyesinde eşlerin o ana kadar tabi oldukları mal rejimini hükümleri uygulanacaktır. Kanunda aksinin öngörülmüş olduğu durumlar ise saklı tutulmuştur.(TMK. m.212)

İcra takibinde alacaklının korunmasına yönelik olan diğer dava türlerimiz sırasıyla bir sonraki yazımızda ele alınacaktır.

Ortak2
Ortak3

İLETİŞİM

Size ulaşabilmemiz için lütfen aşağıdaki formu eksiksiz olarak doldurun.