Bir kişinin vefatı ile ölen kişinin miras bıraktığı her türlü taşınır, taşınmaz mal ve nakdin mirasçılarına bir takım yasal prosedürlerle geçirilmesi gerekmektedir.Türk Medeni Kanunu Madde 598’de, yasal mirasçılara, atanmış mirasçılara, vasiyet alacaklılarına mirasçı olduklarını gösterir resmi bir belge alma hakkı tanınmıştır. Bu belge mirasçılık belgesi veya diğer adıyla veraset ilamıdır.  Bunun için ilk aşama veraset ilamı alınmasıdır. Ölen kişinin yasal mirasçılarını ve bu mirasçıların miras paylarını gösteren bu belge sulh hukuk mahkemesi veya noterden alınır. Veraset ilamının alınması tek başına miras bırakanın mirasını mirasçıların yasal olarak kullanması anlamına gelmez.  

Murisin vefatı  ile birlikte geride bırakacağı malvarlığı için mirasçıların hangi işlemleri yapması gerekir?

- İlk olarak, ölen şahsın nüfustan düşürülmesi için, yetkili makam tarafından düzenlenen ölüm tutanağına, ölen şahsın nüfus cüzdanını ekleyerek ilçe nüfus müdürlüğüne gerekli bildirimin 10 gün içinde yapılması gerekmektedir.

- Ölüm sonrası, mirasçıların, mirasçı olduklarını belgeleyebilmeleri için veraset ilamının (mirasçılık belgesi) alınması gerekmektedir. Veraset ilamı çıkarabilmek için, mirasçılardan herhangi birinin, tek başına kimliği ile müracaatı yeterlidir. Sulh Hukuk Mahkemesi veya Noterden (kapalı kayıt var ise Sulh Hukuk mahkemesine başvurulması gerekmektedir.) mirasçılık belgesi alınabilecektir.

- Mirasçılık belgesinin aslına, birkaç yerde ihtiyaç duyacağınızdan, mahkemeden (veya noterden) mirasçılık belgesinin aslından birden fazla adet almanız gerekecektir. Eğer bir tane aldıysanız da sorun değil. Noterden /mahkemeden, ihtiyaç duyacağınız kadar sureti daha sonra da talep etmeniz mümkündür.

- Vergi Usul Kanunu gereğince veraset ve intikal vergisi için vergi dairesine müracaat ederek veraset beyannamesinin verilmesi de gerekmektedir.

Bu bildirimin ölüm tarihini takip eden 1 ay içerisinde yapılması zorunludur. Ancak VUK’un 16. maddesi uyarınca 1 aylık süre 3 ay daha uzatılmakta ve mirasçıların toplamda 4 ay içinde ölüm olayını vergi dairesine bildirmeleri gerekmektedir. 

Veraset intikal beyanı, Ölen kişinin kanuni ikametgahı Türkiye’de ve ölüm Türkiye’de gerçekleşmiş ise, mükelleflerin de Türkiye’de bulunmaları halinde ölüm tarihini takip eden 4 ay içinde; Ölen kişinin kanuni ikametgahı Türkiye’de ve ölüm yabancı bir memlekette gerçekleşmiş ise; ölüm tarihini takip eden 6 ay içinde; Mükellefler vefat eden kişinin bulunduğu yerin dışında başka bir yabancı memlekette olduğu takdirde ise ölüm tarihini takip eden 8 ay içerisinde ilgili Vergi Dairesine verilir.

Mirasçılardan herhangi birinin ölüm olayını bildirmesi diğer mirasçıları bu yükümlülükten kurtarır. 

VERASET VE İNTİKAL BEYANINDA İSTENEN BELGELER 

1-) Veraset İlamı Aslı (Sulh Hukuk Mahkemesi veya Noterden)

Aşağıdaki durumların varlığı halinde noterden veraset ilamı çıkarılamaz. Bu hallerde noter gerekçeli ret kararını başvuru sahibine bildirir ve Sulh Hukuk Mahkemeleri’ne yönlendirir. Başvuru sahibi bir dilekçe ile Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak veraset ilamını talep edebilir.

- Soy bağı ya da mirasçılık bağı bulunmaması

- Miras bırakanın vasiyetinin olması

- 04/01/2016 tarihinden önce vefat etmesi

- 23/11/1990 tarihinden önce vefat etmesi ve eşinin hayatta olması 

- Miras bırakanın veya mirasçılardan birinin gaip olması, evlatlık olması, vatandaşlıktan çıkarılması ya da birden fazla vatandaşlığının olması

- Miras bırakanın veya mirasçılardan birinin aynı gün içinde ölmesi

2-) Vefat edenin gayrimenkulü varsa;

- Tapu fotokopisi veya tapudan alınacak tapu kaydı

- Bulunduğu belediyeden vefat yılına ait emlak vergi değeri yazısının imzalı mühürlü aslı(vefat edenin adına ve hissesi oranında)

3-) Vefat edenin adına bankalarda parası varsa;

- Ölüm tarihi itibariyle ilgili bankalardan bakiye miktarını gösterir yazı

4-) Vefat edenin varsa araç, tekne, silah vb. mallarının ruhsat fotokopileri

5-) Vefat eden vergi mükellefi ise tasdikli işletme veya bilanço/mizan örneği( vefat tarihi itibariyle)

6-) Varislerin ve vefat edenin T.C kimlik No.ları beyannameye yazılarak varislerce imzalanacak (Bu işlem noterden İntikale ilişkin yetki içeren vekaletname alınarak mirasçılardan biri tarafından da yapılabilmektedir.)